Inhoudelijk interview

De nieuwe ooibossen komen eraan!

In Nederland is er nauwelijks meer hardhoutooibos, een rijk gestructureerd bostype met verschillende boomsoorten, veel struiken, bodemplanten en zelfs lianen.
Vanuit Natura 2000 heeft ons land de opgave om dit rivierbegeleidend bos (H91F0) uit te breiden. Wat zijn de mogelijkheden voor areaaluitbreiding en kwaliteitsverbetering, vroeg OBN zich af.

Projectleider Patrick Hommel (Alterra) analyseerde met medeonderzoekers van Ecobus en Wageningen UR de landelijke database van vegetatieopnamen. Op veel plekken langs de rivieren waar natuurlijke ontwikkeling een kans krijgt, zagen zij aanzetten voor het hardhoutooibos. Het bos wordt wel anders, zegt Hommel, want de oude hoofdrolspelers – zomereik, veldiep, es– zijn ziek, zwak of misselijk. Nieuwe spelers zoals gewone en Noorse esdoorn, zomerlinde en fladderiep gaan waarschijnlijk de bosontwikkeling bepalen.

De onderzoekers hebben het idee verlaten dat dit bos slechts groeit op hoge en droge plekken in de uiterwaard; een ontwikkeling vanuit het lager gelegen zachthoutooibos en graslanden kan ook. Al kost dat wel tijd. Omdat dit zeer dynamische landschap van nature zo gradiëntrijk is en groeiplaatsen van plek tot plek sterk verschillen, pleit Hommel er voor om bij het beheer te kiezen voor spontane ontwikkeling (dus niet aanplanten) en (zeer) extensieve begrazing.

De beste locaties voor de ontwikkeling van gevarieerde en soortenrijke ooibossen liggen op een hoogtegradiënt, ze zijn niet te klein en liggen buiten de stroombaan van de rivier (op plaatsen waar bos vanuit veiligheidsredenen is toegestaan). Het bos kan hier langdurig met rust gelaten worden en heeft de gelegenheid zijn karakteristieke complexe structuur te ontvouwen, met verschillende boomlagen, open plekken, bloemrijke mantels en zomen.

Hommel ziet interessante ontwikkelingen en veel mogelijkheden, mits de politiek voor dit soort natuur durft te kiezen. Want daarover gaat de discussie in het rivierengebied: is er naast veiligheid nog plaats voor bos?

(Gepubliceerd in magazine ’25 jaar OBN’, uitgaven van VBNE, 2014)

Natuur in tekst en beeld