Tag archieven: Duitsland

Insecten verdwijnen

In een gezond landschap miegelt het van de insecten. Hoe completer de natuur, hoe meer beestjes er rondkruipen, ritselen, fladderen, zoemen, kriebelen en ja, soms ook steken. Nooit zal ik de akoestische sensatie vergeten die ik onderging bij het betreden van het beroemde Poolse nationaal park Bialowieza. Zodra je het bosgebied door de houten poort betrad werd je ondergedompeld in een kolossaal gezoem, dat pas stopte als je het bos verliet. Mijn vriend en collega-onderzoeker Tomasz had een originele manier om de muggenstand enigszins te kwantificeren: hij sloeg eenmaal met vlakke hand op zijn borst of been en telde de slachtoffers. Zijn record: 42. Het zal geen toeval zijn dat ik in Europa geen ander bos ken met zo’n diversiteit aan vogels.

Dramatische afname
Vorig week publiceerden Duitse en Nederlandse ecologen een alarmerend artikel waarin zij beschreven dat de insectenmassa in 63 Duitse natuurgebieden in de afgelopen 27 jaar met gemiddeld 76 procent is afgenomen. Natuurlijk wist ik dat het slecht ging met dagvlinders en bijen, en merk ik al jaren dat het buiten minder ritselt en zoemt, toch schrok ik van deze uitkomst. Die is dramatisch.
Maar ik ben bang dat de achteruitgang in ons land nog groter is. Want ik fiets regelmatig op het platteland bij onze oosterburen; daar oogt het toch net wat minder steriel dan thuis. Ik zie er meer bosjes en houtwallen, overhoekjes, leukere graslanden en bontere bermen. Ik zie daar ook meer vogels en verwacht daarom ook meer insecten.

Landbouw op dood spoor
Omdat de onderzochte natuurgebieden goed worden beheerd vermoeden de ecologen dat de achteruitgang van insecten het gevolg is dan de landbouw op de omringende gronden. Dat lijkt me een voor de hand liggende conclusie.
Dit zou het zoveelste signaal zijn dat we met de intensivering en industrialisatie van onze voedselproductie op een dood spoor zitten. Zelfs een boerenpummel begrijpt dat de reguliere boer door schaalvergroting, ontwatering, bemesting, gebruik van bestrijdingsmiddelen en antibiotica vele basale ecologische wetten met voeten treedt. De boer als god –  dat kan niet goed gaan.

Nieuwe minister
Maar er gloort hoop aan de horizon. Onze nieuwe landbouwminister is van CU-huize en uiterst ambitieus. Deze slimme boerendochter lijkt me de aangewezen persoon om de puinhopen die natuursloper en praatjesmaker Henk Bleker heeft achtergelaten te saneren, en dan doorpakken! Want het landbouwbeleid moet op de schop, in Nederland en in de EU.
Wat we nodig hebben is meer ruimte voor natuur, veel minder voor landbouw. En vanzelfsprekend moet de landbouw écht duurzaam worden. En de vervuiler (zowel boer als consument) gaat serieus betalen voor zijn slecht gedrag, zodanig dat biologische producten automatisch goedkoper worden dan het vlees, melk, groente, fruit van reguliere teelt. Lees verder Insecten verdwijnen

Van bruinkool naar zon en wind

Na drie weken fietsen in Duitsland is het mij duidelijk dat onze oosterburen serieus werk maken van het overschakelen naar duurzame energiebronnen. Op het platteland, buiten bossen en natuurgebieden, reed ik langs vele tientallen windmolenparken. En ik moet zeggen: landschappelijk heel netjes ingepast.
Zonnepanelen op terrein van Waternet, VogelenzangZonnepanelen zag ik werkelijk overal: op nieuwbouw, op oudbouw; vele daken van hallen en stallen waren er compleet mee bedekt. Regelmatig gingen uitgestrekte velden verscholen onder batterijen panelen – mijn eerste kennismaking met zonneboeren.

Vergelijk dat eens met de situatie in Nederland. Hier zijn grote windmolenparken op de vingers van enkele handen te tellen en zonnepanelen zijn eerder rariteit dan normaal.
HvdB20150701-009Terwijl Duitsland zijn kerncentrales sloot en duurzame energieopwekking ruimhartig subsidieerde, bouwde Nederland nog zwaar vervuilende kolencentrales en sloot gascontracten met vriend Poetin. Als we niet goed oppassen, kiezen Rutte & co straks zelfs voor frakken van schaliegas.
Alsof er in ons land zoveel minder wind en zon is dan bij de oosterburen…

Niet dat de situatie in Duitsland ideaal is. Het kan altijd beter. Zo stuitte ik na twee weken fietsen toch nog op een relict van de oude energiepolitiek: Kraftwerk Jänschwalde bij Cottbus, een grote traditionele energiecentrale (3000 Megawatt) waar vooral bruinkool wordt gestookt. Binnen de EU staat deze energiecentrale op de derde plaats als het gaat om CO2-uitstoot.

Maar ik moet toegeven: de dampwolken boven de koeltorens leveren bij het juiste licht wel heel spannende plaatjes op.