Tag archieven: boom

Bevers tussen de beuken

Regelmatig benaderen kennissen me met vragen in de trant van: ik heb nu toch iets gezien… Gevolgd door een hoogst originele beschrijving, en dan natuurlijk de onvermijdelijke vraag: wat is het?
Zo ook vorige week. Een vriendin had opvallende vraatsporen gezien aan dikke beuken. Onderaan de stam waren rondom flinke oppervlaktes bast weg geknaagd, tot op ruim een halve meter hoogte. Zou dit van een bever kunnen zijn, was de voorzichtige suggestie.

Beuk
Goede vraag, wat zou het anders kunnen zijn?
Maar tegelijkertijd realiseerde ik me dat ik tussen die duizenden door bever aangepakte wilgen, populieren, essen en kersen nog nooit een beuk had ontdekt. Immers beuken groeien niet in uiterwaard of broekbos –  het voorkeursbiotoop van de bever.

Nog een of twee nachtjes werken, dan is deze dikke populier in de Millingerwaard geveld. Dikke beuken in Duno worden tot nog toe niet omgeknaagt, alleen van bast ontdaan.

Daarbij is beukenhout ook nog eens keihard. Trouwens, dit Veluwse bos met slechts een streepje water is toch allesbehalve een beverbiotoop? Er zat niet anders op: ik moest het met eigen ogen zien.

Paarden?
Een dag later speurde ik als een rechercheur op plaats delict. Ik had de aangevreten beuken, precies op de overgang van stuwwal naar uiterwaard, al snel gevonden. Het bleek nog gekker dan ik dacht. Zelfs de wortelaanzet was door ‘de grote knager van bast ontdaan. Het leek verdacht veel op het werk van de IJslandse paarden die vijftien kilometer oostelijker in het nationaal park Veluwezoom zeer effectief beuken strippen. Maar hier, op de steile zuidhelling van het Veluwemassief bij Doorwerth, lopen geen paarden…

Door bever ‘behandelde’ tak. (Duno, Veluwe). De lichte kleur van het hout betekent dat de bast zeer recent gestript is.

Ik zocht verder. Eindelijk vond ik wat dunnere bomen –  beuk, es en eik –  die op karakteristieke beverwijze waren doorgeknaagd. En in het water dreven de bekende bevertakken: in hanteerbare lengte geknipt –  de tandafdrukken waren duidelijk te zien. Het ontbaste hout blonk wit in de zon; werk van de laatste weken, schat ik.
Lees verder Bevers tussen de beuken

Kapstok 2

In mijn eerste blog van dit jaar beschreef ik hoe boomverzorgers de trotse esdoorn van de buren verhaspelden tot kapstok. Tijd voor een vervolg.

Vol ongeduld speurde ik in maart en april het kale ding af naar een teken van leven. Maar nee, het tweestammige gedrocht stond daar als uit graniet gebikt: doods. Het enige leven bestond uit een mannetjesmerel, die de top van de totempaal als zangpost verkoos.

Half mei, toen alle bomen in de omgeving al hun frisgroene jas droegen, stond het ding er nog even levenloos bij. Al deed ik naar mijn buren optimistisch – “Jullie zijn te ongeduldig; geef de boom wat tijd” –  zelfs ik begon mijn vertrouwen in een goede afloop te verliezen.

Tegen beter weten in scande ik dagelijks met de verrekijker stammen en takken, alsof ik zo het ding tot leven zou kunnen wekken. En warempel, na een week speuren ontdekte ik de eerste ‘wratjes’, die in enkele dagen evolueerden tot geelgroene propjes gewas. Het wonder was geschied, er zat leven in het visuele lijk!

Nu ging het hard. Want een week later telde ik al dertig plukjes groen, die voorspoedig uitgroeiden tot herkenbare esdoornbladeren. Het resultaat eind mei zie je op de foto boven dit verhaal.

Als ik dit schrijf zijn we twee weken verder. De boom oogt vitaal groen en het bladerdak breidt zich nog steeds uit.
Het valt me op dat uit veel knoppen complete mini-boompjes ploppen, met een kaarsrecht stammetje en blad langszij (foto hiernaast). Dat zal op termijn een wel heel bijzonder model opleveren: een soort dubbele groene toorts. Dus een boom die weinigen als esdoorn zullen herkennen.

Maar laat ik niet klagen, het ding leeft. Dat is het belangrijkste. Door het weelderige groen heeft de merel de totempaal verlaten en zijn oude zangpost op het dak weer opgezocht, maar daarvoor kwamen mus en koolmees in de plaats. Ook de vleermuizen mogen rond het groene ding graag hun rondjes draaien.

Het ding heeft ook voor mij voordelen: onze zonnige tuin beleeft, heel anders dan vorig jaar, nog geen slakkenplaag. En de tuinplanten bloeien dat het een lieve lust is.

Gekandelaberde schietwilg tegen wolkenAls toegift hiernaast nog een plaatje van een schietwilg die ongeveer gelijktijdig met de esdoorn gekandelaberd is:
een multi-knotwilg dus.
Oordeel zelf.

 

Kapstok

Het wil maar niet wennen, die dubbele kapstok in de tuin van de buren. Vorige week nog stond daar een trotse esdoorn met een wijd gespreide kroon. De trots van de straat. Geliefd bij vogels, vleermuizen en alle omwonenden. Zeldzaam hoogopgaand groen in de stenen jungle van deze binnenstadswijk.

De boomverzorger had duidelijk zin in deze klus. Gezekerd aan lange touwen jongleerde hij snel en soepel over de takken en vergat niet zijn gevaarlijke speeltje – de motorkettingzaag – regelmatig te laten janken. Binnen een paar uur was het gepiept. Nog nooit stond dat lelijke schoolgebouw zó dichtbij.

De buurman opdrachtgever was op de bewuste dag niet thuis. Hij kan er nog steeds niet over uit hoe zijn toch duidelijke instructie leidde tot dit afzichtelijke resultaat. ‘Graag de klimop van de boom verwijderen en die twee, drie vervaarlijk overhangende takken boven het dak van de school’, dat was alles wat hij vroeg.

Kandelaberen noemen boomverzorgers deze operatie. Misschien is deze drastische snoei voor zo’n oude boom met dubbele stam zo gek nog niet… Ik durf het niet te zeggen: ik weet veel van bosbeheer maar niets van dit soort fratserij. In elk geval, het ding ziet er nu niet uit. Een boom onwaardig. En het is zeer de vraag of het slachtoffer ooit weer een beetje in model komt. (Optimistisch als ik ben ga ik er maar vanuit dat de taaie rakker de meervoudige amputatie overleeft…)

Ik kan niet wachten tot de takken weer gaan uitlopen en de kapstok zich weer tot esdoorn ontplooit. Boomverzorgers, vertrouw ze nooit!

3.040.288.194.283 bomen

3.040.288.194.283, zoveel bomen staan er op dit moment op aarde, schrijven onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Een astronomisch getal, zó groot dat ik me er weinig bij kan voorstellen. Komisch vind ik die laatste 283. (Zijn het echt geen 282 of 284 exemplaren?) Alsof de onderzoekers mijn spottende glimlach zien, geven ze ruiterlijk toe dat de ze er met hun schatting ook 100 miljard naast kunnen zitten. Dat klinkt me direct al veel realistischer in de oren.

3.040.288.194.283 bomen, Is dit nu veel of weinig? Laat ik het wat concreter maken: dit getal betekent dat elke bewoner van onze mooie planeet gemiddeld 413 bomen tot zijn of haar beschikking heeft. Grote maar vooral veel kleine bomen.

“Mijn” bosje
Terwijl ik schuilde voor een stortbui probeerde ik me gisteren in een jong bos op de Veluwe voor te stellen hoe “mijn” bosje van 413 bomen er uit zou zien. Ik telde de bomen rondom me, tot 413. Dit aantal bedekte hier een vlak van nog geen 40 bij 40 meter. Zo groot was dus mijn bosje. Op een plek met meer kleine bomen was mijn bosje vanzelfsprekend kleiner uitgevallen.
Bovendien, laat ik me niet rijk rekenen. Nederland is een bosarm land. Elke inwoner van dit kikkerlandje beschikt over gemiddeld slechts 20 bomen, aldus Nature. Dat is 5 procent van 413…
Slik.
Dat is een bosje formaat achtertuin; een postzegel!
Gelukkig hield de regen op, snel fietste ik snel weg. In dit bos werd ik depressief.

Maar het kan nog veel beroerder.
Lees verder 3.040.288.194.283 bomen

Weinig bos, veel bomen

Als bosliefhebber kom ik in Israël slecht aan mijn trekken. Hier geen woeste wouden of uitgestrekte gebieden waar je in de schaduw van boomkronen uren kunt struinen, beschermd tegen die koperen ploert.

HvdB20150322-050Het weinig bos dat ik zag was jong en eenvormig. Meestal bestond het uit pijnbomen (familie van onze groveden), eucalyptus, of cypres. De eikenbosjes die ik zag maakten weinig indruk. Door die kleine boompjes voelde ik me meer in een boomgaard dan in een bos. Al kan dat de leeftijd zijn. HvdB20150320-001Grappig vond ik wel dat deze eikensoorten qua blad (zie foto) totaal niet lijken op de eiken in Nederland.

De Israëli’s koesteren hun bossen. Met pijn en moeite hebben ze alle bomen aangeplant. Daarmee begonnen ze een eeuw geleden, nadat door wilde kap en overbegrazing vrijwel al het bos was verdwenen. Als je er op let zie je nog steeds op veel plaatsen bebossingprojecten. En ik kan je vertellen: het bebossen van droge, rotsige berghellingen, waarvan door erosie veel grond is afgespoeld, valt nog helemaal niet mee! Hiervoor verdienen de bosbouwers mijn diep respect. Wettelijk zijn bomen tegenwoordig goed beschermd. Wellicht wil men weer toe naar de weelderige wouden, die er lang geleden geweest moeten zijn (als je de bijbel mag geloven). Lees verder Weinig bos, veel bomen

Veteraanbomen 2

Veteraanbomen zijn verslavend merk ik. Sinds ik een maand geleden in mijn blog over deze oude knakkers schreef, heb ik er heel wat bezocht. Of laat ik me zorgvuldiger uitdrukken: ik heb veel monumentale bomen opgezocht – per fiets en thuis achter de computer. Het is me nog niet helemaal helder aan welke criteria een  monumentale boom moet voldoen om toegelaten te worden tot de exclusieve veteranenclub. Maar dat mag de pret niet drukken, mijn plezier was er niet minder om. Hier in de buurt zijn er heel wat te zien.

260px-Wodanseiken_Wolfheze_J.J._Cremer_1849De Wodanseiken in de Wolfhezer Bossen (zie foto boven dit verhaal) behoren tot de bekendste senioren in ons land. Waarschijnlijk omdat ze vaker afgebeeld zijn door schilders van de  Oosterbeekse School, zoals dit werk van J.J. Cremers uit 1849. Het groepje van vijf eiken ziet er op zijn romantische schilderij indrukwekkender uit dan in werkelijkheid. De bomen zijn nu rond de 450 jaar oud, maar erg dik en hoog zijn ze niet. Bovendien begint het nu al lekker in elkaar te donderen. Echter fraai is het bomengroepje nog steeds – ook het bosgebied er omheen.

Bij mijn zoektocht had ik veel gemak van de  website Monumentale Bomen. Deze site bevat een schat aan informatie over grote, oude, mooie en bijzondere bomen in vele landen. Erg handig is de kaart monumentale bomen. Hierop kan je in- en uitzoomen zo ver als je wilt. Zeer geschikt om je te oriënteren waar monumentale bomen staan in je eigen woonomgeving . De kaart laat IMG_5801duidelijk zien – als je voldoende uitzoomt – dat die oude, dikke bomen niet gelijkmatig over het land verdeeld zijn. In een oogopslag kan je bovendien constateren dat Engeland veel rijker is aan deze oudjes dan Nederland.

Lees verder Veteraanbomen 2

Veteraanbomen

Ook nog nooit van gehoord? Onlangs hoorde ik de term voor het eerst. Het is de platina categorie onder de monumentale bomen, begreep ik van de oude-bomenspecialist. Veteraanbomen zijn niet alleen oud, vaak ook dik en groot. In elk geval vallen ze op door hun imposante verschijning. De oudjes zijn vaak hol, bevatten dode takken en hun lengte neemt eerder af dan toe. De boom takelt af, lijkt misschien stervend, maar is nog springlevend. Met de juiste verzorging kan zo’n boom nog eeuwen mee. We hebben hier te maken met de meest krasse knarren van het bejaardentehuis.

Canadese populier (Populus x canadensis - 'Marilandica'), Arnhem
Canadese populier, Lauwersgrachtpark, Arnhem (H 33 m.; D 205 cm.; 125 jr.)

De oude-bomenspecialist beklaagde zich erover dat er in Nederland maar weinig veteraanbomen staan, in vergelijking met onze buurlanden. Hier heeft hij wel een punt. In ons land houden we meer van jong en hip dan van oud en statig. Wij zijn niet zo van de tradities en ruimen ‘oude troep’ liever snel op. Het staat maar in de weg. Elke vierkante meter moet nuttig produceren. En als die hoogbejaarden dan ook nog eens meer kosten – omdat zij extra zorg vereisen – dan is de keuze snel gemaakt: de bijl erin!

Oude tamme kastanjes (Castanea sativa), Gulden Bodem, Arnhem
Tamme kastanjes, Gulden Bodem, Arnhem (H 26 m.; D 238 cm.; 300 jr.)

Als de managers en rekenmeesters nu eens zouden opkijken van hun spreadsheets, en naar buiten gaan om deze oudjes te bezoeken, zouden ze eindelijk eens zien hoe waardevol ze zijn.
De veteranen bieden een thuis aan ontelbare planten en beestjes, verfraaien het landschap en nodigen uit tot dromen en verhalen.
Dit zijn geen nieuwe inzichten. Landschapsschilders, dichters, landgoedeigenaren en verliefden weten het al eeuwen.

Nieuwsgierig geworden naar veteraanbomen in de buurt stapte ik op de fiets en ging op onderzoek.

Lees verder Veteraanbomen