Tag archieven: duin

Levende duinen

Als een bergmassief torent het duin uit boven de platte strandvlakte. Wit zand steekt scherp af tegen de blauwe lucht, het doet me denken aan besneeuwd hooggebergte. Terwijl ik langzaam nader groeit de berg groter en hoger. Natuurlijk wil ik naar de top!

Levend duin tussen paal 3-1 op Noordsvaarder, TerschellingDe klauterpartij in het rulle zand valt niet mee, de zandwand blijkt hoger en steiler dan het beneden leek. Mijn jas gaat open, muts af en handschoenen uit – ondanks de vrieskou. Puffend kom ik hoger, mijn uitzicht groeit. Vanaf de afgeplatte top zie ik beneden me de strandvlakte van de Noordsvaarder, daarachter het bos bij West-Terschelling, natuurlijk de vuurtoren en nog weer verder een strookje Waddenzee.

Als ik me omdraai ligt de Noordzee aan mijn voeten. Groepen van honderden eidereenden dobberen op plekken waar de branding net wat rustiger is. Aan de horizon is het een komen en gaan van blokkendozen (containerschepen) en koelkasten (autoschepen).

Helm groeit op dit duin niet veel, valt me op als ik enkele kilometers over de zandrug loop. Ik zie wel vers opgestoven heuvels en kolossale kuilen waar zand uitgestoven is. Gelukkig is het vandaag windstil, want anders zou ik hier gezandstraald worden. Dit is nu hoe duinen voor mij horen te zijn: levend, altijd in beweging.

Hoe anders waren de duinen uit mijn jeugd: kaarsrechte dijken van zand, met helm beplant en overal prikkeldraad en bordjes ‘verboden toegang’. Vanzelfsprekend was struinen taboe. Ook de schaarse paden waren met draad en hekwerk omgeven. Toch hield ik toen al van duinen. Ik wist niet beter. Al voelde het nooit echt prettig, dat strakke keurslijf.

Levend duin aan begin van Boschplaat, tussen paal 19-20Nu weet ik wat ik toen miste: vrijheid, wildheid, natuurlijkheid – beter gezegd: leven.
Op Terschelling (en andere plaatsen aan de kust) vind je tegenwoordig gelukkig steeds meer van dit soort levende duinen. Duinen waar het zand mag stuiven. Waar je spontane duinvorming ziet naast erosiekuilen. De leek denkt bij dergelijke ‘wilde’ zones wellicht aan achterstallig onderhoud. Het is echter hoogst innovatief kustbeheer!

Lees verder Levende duinen

Stuifsleuven voor vitaler duin

In een tijd van klimaatverandering en zeespiegelstijging heb je als duinbeheerder wel wat uit te leggen als je gaat graven in de zeereep.
Want anderhalve eeuw lang is er overal aan de kust hard gewerkt om de buitenste duinrijen om te bouwen tot aaneengesloten zanddijken. Hoe strakker en hoger, hoe veiliger – was het idee.
Duizenden mensen hebben hier hun brood verdiend met helm planten, bestrijden van konijnen en het achter prikkeldraad houden van zwerflustige wandelaars. Want kaal zand dat was taboe, dat zou immers kunnen gaan stuiven…

HvdB20140415-014
duinviooltje

En nu vreten graafmachine grote gaten in het duin…
Nieuwe inzichten leren dat die smalle kunstmatige duinrijen toch niet zo veilig zijn. Duinen kunnen beter bewegen, en het zand stuiven. Dat zorgt op termijn voor een grotere zandmassa en het voorkomt dat de natuur in het duin veroudert (wat nu extra snel gaat door de stikstofdepositie).

Meer kaal zand en minder helm en struweel is ook goed voor de biodiversiteit. Een meer gevarieerd milieu met minder hoge begroeiing biedt meer kans aan kleine karakteristieke planten, insecten en vogels. Het helpt soorten als duinviooltje, zandhagedis, blauwvleugelsprinkhaan en tapuit.

Lees verder Stuifsleuven voor vitaler duin

Op safari in Zandvoort

Vergeleken met de wisent is het Schotse Hooglandrund een knuffel. Vooral de wisentstier is imposant: 190 centimeter hoog en ruim 800 kilo zwaar. Rennen kunnen ze ook. Met gepast respect betreed ik daarom het met stroomdraad afgezette wisentgebied  Kraansvlak in de Kennemerduinen.

Het is een vreemde sensatie om in een open Hollands duingebied te speuren naar een dier dat ik zo goed ken van de uitgestrekte wouden rond Bialowieza. Daar in Polen zag ik de dieren tussen machtige eiken, linden, fijnsparren en haagbeuken; ze aten boombast, eikels en sappig blad, en knabbelden aan twijgen, paddenstoelen en schaduwgras.
Het duinmilieu is ontegenzeggelijk schraler. Maar ook hier groeien grassen, struiken en bomen. Zelfs meer dan de beheerders lief is. Daarom zijn de wisenten hier naar toe gehaald. Hun vreterij moet voorkomen dat het duin dichtgroeit.

Wetenschappers en beheerders volgen het tienjarig experiment met de Europese neef van de bison met grote interesse. Want over de rol van de wisent in het ecosysteem is nog weinig bekend. Niet vreemd als je weet dat de wisent een eeuw geleden in het wild was uitgestorven…
Een fokprogramma met de 56 exemplaren die resteerden in dierentuinen heeft de soort gered. Wereldwijd zijn er nu weer 5000 wisenten. Lang niet alle dieren leven in het wild. Zelfs de kudde in Bialowieza wordt ’s winters bijgevoerd.

Op zoek dus naar het grootste wilde dier dat in de Nederlandse natuur rondloopt. Lees verder Op safari in Zandvoort