Vandaag overlegt onze landbouwminister Carola Schouten in Brussel met de EU, om te vragen of Nederland alsjeblieft mag marchanderen met de strenge regelgeving van de Europees beschermde natuurgebieden. Ons kabinet zou namelijk graag wat Natura2000-gebieden opdoeken, verkleinen, of minder beschermen om zo de bedreigde veeboeren ruimte te geven hun ammoniakuitstoot te continueren. In landbouwkringen – en ook bij CDA en VVD – is dit een logische redenering: als je last hebt van de natuur, dan help je die natuur gewoon om zeep. Dat is in deze kringen al decennia de gangbare praktijk.

Maar voor mij is het de wereld op zijn kop. Ik kan er met mijn boerenverstand niet bij dat de regering van een rijk en ontwikkeld land als Nederland zich laat gijzelen door een klein clubje boerenpummels dat te laat inziet dat ze met hun zware trekkers vast zijn gelopen op een doodlopend modderspoor. Ze verkeren nog in de ontkenningsfase, dat ze met hun grote investeringen te ver zijn doorgezwommen in de fuik van veevoermultinationals en Rabobank.

Als de boeren zulke goede ondernemers zijn als ze beweren, waarom misten ze dan al de rode signalen uit de samenleving?
En als de boeren zulke kundige vaklui zijn, waarom zagen ze dan niet aankomen dat de ammoniakbom een keer zou barsten? Het stikstofprobleem bestaat al dertig jaar, net als de hierdoor veroorzaakte milieuproblemen. Als ze werkelijk zo dicht bij de natuur staan, dan hadden ze al lang ingezien dat ze met hun mest, monoculturen en bestrijdingsmiddelen hun eigen bodems verruïneren, om maar niet te spreken van de biodiversiteit op eigen land en bij de buren.

Het Nederlandse landschap is bedekt geraakt onder een grauwsluier van stikstofdampen en ammoniak. Het planten- en dierenleven in de meeste bossen en natuurgebieden is ontregeld en de meer gevoelige soorten ruimen het veld. Op de meest ernstige vermeste plekken zie je dat een beperkt aantal geile groeiers –  zoals brandnetel, braam, Engels raaigras, vlier, pijpestro –  de rest overwoekert. Het stikstofprobleem is echt niet beperkt tot de Natura2000-gebieden; het speelt overal in het buitengebied. Het is beschamend dat we het in Nederland zo ver hebben laten komen. We zijn veruit het smerigste jongentje van de klas. Terecht dat de Europese rechter ons waarschuwt en dat de Raad van State aan de noodrem trekt.

Minder poep, dus minder dieren –  mooier kunnen we de boodschap voor de boeren niet maken . Al zal het nog niet meevallen om de sanering van deze beestenboel op een nette manier te regelen. Het zal de overheid een flinke duit gaan kosten. Dat heb je ervan als opeenvolgende kabinetten zo’n explosief onderwerp zo lang verwaarlozen, en bevriende partijen de boeren nog steeds de hand boven het hoofd houden.