Nederlandsche Vogelen

Mijn eerste vogelboek  kocht ik veertig jaar geleden.  Zien is kennen! gold toen als het ‘handigste betrouwbare determineerboek in den lande’. Niet dat er veel te kiezen was. De veldgids met gekleurde platen en informatieve tekst moest mij leiden op het modderige pad der veldornithologie. Zelfs met een verrekijker viel het ‘zien’ niet mee: als ik vogels naderde vlogen ze steevast weg, of gingen nog hoger in de boom zitten. En die enkele keer dat ik na veel moeite (of geluk) een dier wél goed in beeld kreeg, bleek het nog een hele kunst het bijpassend plaatje te vinden. Zo duidelijk waren de afbeeldingen en beschrijvingen niet. Ondanks dit matige boekje, heb ik inmiddels toch veel vogelsoorten gezien en leren kennen.

Sinds die achtste druk van Zien is kennen is er een indrukwekkende rij determinatiegidsen en andere vogelboeken verschenen. Hoe ik ook van boeken en vogels houd, ik ben al een poos geleden opgehouden vogelboeken te verzamelen. Mijn kast is vol. Echter mijn nieuwsgierigheid naar nieuwe uitgaven is gebleven.

Zo stuitte ik vorige maand bij mijn boekhandel op de Nederlandsche Vogelen, een boek als een forse stoeptegel  (11 kilo, formaat 48 x 66 x 10 cm). De nieuwe uitgave is een nauwkeurige herdruk (facsimile) van het eerste boek waarin alle Nederlandse vogels zijn beschreven, in woord en beeld (oorspronkelijk met 250 ingekleurde kopergravures). Tussen 1770 en 1829 verscheen het boek in losse bladen, waarvoor de liefhebber flink moest betalen. Men zegt: een van de mooiste en duurste werken uit de Nederlandse boekdrukkunst.

Ik kon het niet laten om dit boek uitgebreid door te bladeren. Het werk is fascinerend omdat de ‘wetenschappelijke’ beschrijvingen mooi laten zien wat er toen bekend was van vogels in het land. Dat was niet veel. Het boek als tijdmachine. Ook de talrijke grote illustraties zijn eerder boeiend dan mooi. Sommige vogels zijn lastig te herkennen omdat de lichaamshoudingen en vooral de verhoudingen vreemd zijn. De dieren lijken wel opgerekt.

Wie gaat dit heerlijke lompe boek kopen? Je neemt het niet mee naar buiten. Het past in geen enkele boekenkast en is zelfs te groot en zwaar om op schoot te dragen, laat staan in je handen te houden. Het gigantische boek leest prima staand achter een lessenaar, heb ik ervaren. Jammer dat ik daar in mijn kamer net geen ruimte meer voor heb. De prijs valt me niet eens tegen: zes euro per pond.

4 gedachten over “Nederlandsche Vogelen”

  1. Ook toevallig!
    Vorige week zwierven wij door Antwerpen en hebben ons staan vergapen aan het enorme boekwerk.
    Een volgende keer ga ik er ook eens in bladeren als de handelaar ons dat toestaat. Het is een heel bijzondere stoeptegel.

  2. Ik moest meteen aan de bekende “Audubon’s Birds of America” (1827-38) denken. Ook zo’n boeiend gigantisch monumentaal werk en eveneens een momentopname in tijd.
    Zou overigens willen weten waneer handige veldgidsen in zwang kwamen.

    1. Dat is inderdaad goed vergelijkbaar, ook grof getekend en allesbehalve een veldgids. Ik vond hoog in mijn boekenkast nog een herdruk van de beroemde Engelse Thorburn’s Birds (uit ca 1883). Hier zijn de afbeeldingen aanzienlijk verfijnder en realistischer.
      De eerste handige veldgidsen? Goede vraag. In Nederland hoogstwaarschijnlijk toch Zien is kennen! (uit 1937) en in GB A Field Guide to the Birds of Britain and Europe van R. Peterson (uit 1954)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.